Uzależnienia wśród osób starszych

U osób które wycofały się z życia zawodowego, można zaobserwować większe skłonności do uzależnienia. Niekiedy nałogi ukrywane są przez seniorów, którzy przez to nie pozwalają sobie pomóc. Nadużywanie leków, alkoholu czy palenie papierosów bardzo niekorzystnie wpływa na ich zdrowie, szczególnie, że wraz z wiekiem organizm staje się bardziej narażony na wystąpienie poważnych schorzeń.

Samotność, ograniczenie samodzielności i problemy zdrowotne to tylko niektóre przyczyny nałogów u osób starszych. Nie wszyscy potrafią pogodzić się z sytuacją, która związana jest z naturalnym procesem starzenia. Nałogi najczęściej przypisuje się osobą w młodym wieku, zapominając, że dotyczą one każdego niezależnie od wieku. U niektórych uzależnienia pojawiają się znacznie wcześniej i trudno się z nich wyleczyć, nawet jeśli senior ma świadomość, że mu szkodzą. U innych występują wraz z przejściem z etapu dorosłości w etap starczy. Niezależnie od tego, jak długo trwają, są problemem, który powinien zainteresować rodzinę i opiekuna

Przyczyny uzależnień

Wpływ na to może mieć wiele czynników, które nakładają się na siebie i potęgują problem. Osoby w starszym wieku nie zawsze dostrzegają ich niekorzystny wpływ na zdrowie. Dorastali w czasach, kiedy używki były powszechnie stosowane, a nawet modne. Nie mówiło się wtedy o tym, jakie skutki wywołuje nadużywanie alkoholu, papierosów, a nawet narkotyków. Seniorzy, pomimo upływu czasu, nie zrezygnowali z dotychczasowych nawyków, a zbyt długi czas uzależnienia tylko utrudnia jego pokonanie.

Proces starzenia jest szczególnym okresem w życiu każdego człowieka, z psychologicznego punktu widzenia bardzo trudnym. Łatwo w tym czasie popaść w nałóg, który staje się dla osób starszych ucieczką od rzeczywistości. Doskwiera im samotność, w pewnym momencie przestają być samodzielni i potrzebują pomocy drugiej osoby, nawet w podstawowych, codziennych czynnościach. O ile można zrozumieć ich postrzeganie sytuacji, w której się znaleźli, o tyle już samo uzależnienie należy traktować jako coś, co koniecznie trzeba wyeliminować. W żaden sposób bliska rodzina czy opiekun nie powinni tego akceptować.

Poniższe objawy mogą, choć nie muszą, wskazywać na uzależnienie seniora:

• zaburzenia snu, częste zmiany nastroju, utrzymująca się irytacja, niepokój, depresja,
• mdłości, wymioty, drżenie ciała, problemy z koordynacją ruchu, dziwny chód, zmieniona mowa,
• niewyjaśnione urazy, siniaki, częste upadki, problemy z utrzymaniem higieny, niedożywienie,
• problemy z orientacją, pogorszenie pamięci, senność w ciągu dnia, wydłużenie się czasu reakcji,
• wycofanie się z życia towarzyskiego,
• domaganie się alkoholu, poukrywane opakowania z lekami lub po lekach,
• tzw. „turystyka” ZOZ-owa – pacjenci chodzą po różnych przychodniach w celu otrzymania recepty.

Wiemy, że powyższe objawy są trudne do zauważania, zwłaszcza jeśli osoba starsza jest schorowana. Ważne, aby przyjrzeć się objawom. Zaobserwować czy były one od zawsze, czy może pojawiły się nagle i nie są zależne od zażytych leków, lecz od dnia.

Uzależnienie od alkoholu

Osoby uzależnione nie są świadome swojego nałogu, a także obawiają się do niego przyznać. Problem dotyczy bardzo szerokiego grona starszego społeczeństwa, a pogłębia go fakt, że niektóre osoby starsze skutecznie starają się ukrywać go przed bliskimi. Będąc opiekunem, spędzasz ze swoim podopiecznym bardzo dużo czasu. Z pewnością dostrzeżesz, że zbyt często sięga on po alkohol. Brak akceptacji upływającego czasu jest najczęstszą przyczyną nadużywania alkoholu.

Lekomania, uzależnienie osób starszych

Osoby starsze zmagają się z wieloma dolegliwościami, co jest związane z koniecznością przyjmowania leków. Leczenie powinno jednak przebiegać zgodnie z zaleceniami lekarza, a codzienna dawka leków nie może zostać przekroczona. Seniorzy często eksperymentują z lekami, nadużywają ich. Przyczynami przyjmowania nadmiernej ilości leków są często dokuczliwe dolegliwości, z którymi osoba starsza nie może sobie poradzić. Powodują zatrucia, którym towarzyszą nieprzyjemne dolegliwości. Osłabiony zostaje system nerwowy, osoba starsza staje się agresywna, nadpobudliwa, a w efekcie nie radzi sobie z własnymi emocjami. Bardzo częstym zjawiskiem jest nadużywanie leków nasennych, które jak twierdzi senior, nie są w zalecanej dawce skuteczne. Ryzyko wystąpienia działań niepożądanych u osób starszych jest wyższe niż u młodszych. Ze względu na spowolniony metabolizm, niższą masę mięśniową, a wyższą tłuszczową oraz zmniejszenie udziału wody w tkankach organizmu. Aby zapobiec takim sytuacją, przejmij kontrolę nad podawaniem leków, które zalecił lekarz i stosuje je w odpowiednich dawkach. Nie pozwól, aby Twój podopieczny sam przyjmował i dawkował leki, ponieważ to pierwszy krok do uzależnienia.

Tytoń – najczęstsze uzależnienie

Palenie papierosów to uzależnienie, które bardzo często ma swoje podłoże w latach młodzieńczych. Niektórzy, już jako nastolatkowie, sięgają po nikotynę. Niestety u palaczy zawał serca występuje 7 razy częściej, a rak płuc nawet 30 razy częściej. Nikotyna jest bardzo uzależniającym środkiem. Tak naprawdę w wielu przypadkach palenie jest odruchem utrwalonym i nabytym. Organizm jest już przyzwyczajony do nikotyny, a brak silnej woli czy też motywacji nie pozwala pozbyć się tego uzależnienia.

Jak pomóc osobie uzależnionej

Osoby starsze potrzebują zainteresowania ze strony drugiej osoby. Uzależnienia bardzo często wynika z samotności, niekiedy z braku zainteresowań i obowiązków. Rzadki kontakt z bliskimi powoduje, że spędzają większość czasu sami, co sprawia, że poszukują drogi ucieczki od poczucia, że nie są już nikomu potrzebni. Rola rodziny i opiekuna w wyjściu z nałogu jest ogromna. To oni są tymi osobami, które spędzają z seniorem najwięcej czasu. Mogą kontrolować jego codzienne zachowania, ale również uświadamiasz go, że nie jest sam. Należy postarać się możliwe jak najlepiej zorganizować mu czas, nie unikać rozmów, które sprawiają, że senior się otwiera i może z drugą osobą podzielić się swoimi wspomnieniami czy doświadczeniami. Zawsze pamiętajcie jednak, że w wielu przypadkach, szczególnie przy uzależnieniu od alkoholu, potrzebna jest pomoc specjalisty. Wspólnymi siłami pomożecie osobie, która szkodzi swojemu zdrowiu.