Praca z drugim człowiekiem jest źródłem ogromnej satysfakcji, a z drugiej strony narażania siebie na jeszcze większy stres. Trzeba mówić o tym głośno – praca opiekuna jest trudna i obciążająca. Kiedy równowaga ta zostaje zachwiana i pozostajemy pod długotrwałym wpływem czynników negatywnych, może pojawić się tzw. wypalenie zawodowe. Wypalenie zawodowe istnieje w każdym zawodzie, również w zawodzie opiekuna.

 

Wypalenie zawodowe to stan opisywany jako wyczerpanie fizyczne i emocjonalne, a cały proces zaczyna się zazwyczaj powoli, wręcz niezauważalnie, ujawniając się nagle i z dużym nasileniem objawów. Wypalenie łączy się z bolesnym uświadomieniem sobie, że nie jest się wstanie dłużej wykonywać swojej pracy w sposób efektywny oraz przynoszący oczekiwana satysfakcję.

Kto jest narażony na wypalenie zawodowe ?

Zagrożenie wypaleniem zawodowym jest szczególnie wysokie w przypadku osób wykonujących prace od wielu lat. Syndrom ten nie jest jednak bezpośrednio uzależniony od przepracowanych lat. W większości zależy od cech osobowości oraz od tego, jak opiekun radzi sobie ze stresem na co dzień.

Osoby o wysokiej wrażliwości nieśmiałe są bardzo narażone na skutki stresu, przez co mogą odczuwać symptomy wypalenia znacznie szybciej. Osoby asertywne, które jasno komunikują swoje potrzeby, zazwyczaj lepiej radzą sobie z jego źródłem. Trzeba uczyć się głośno rozmawiać o ty, co może by zagrażające, po to by otrzymać wiedzę i wsparcie jak sobie z tym zagrożeniem radzić. Potrzeba pomocy nie jest powodem do wstydu.

Ryzyko wypalenia zawodowego wzrasta u osób, które długotrwale wykonują pracę opiekuna, a ich obowiązki zaczynają dominować nad życiem osobistym. To dlatego w przypadku opieki nad osobami starszymi, wyjazdy za granice trwają zazwyczaj kilka tygodni, a opiekun osoby starszej ma zagwarantowany czas wolny. Bardzo ważne jest, by z niego korzystać i pamiętać o własnych potrzebach.

Jakie są symptomy wypalenia zawodowego ?

Wypalenie zawodowe opiekuna nie pojawia się co prawda, z dnia na dzień, ale warto mieć świadomość, że stres może powodowa trudności w ocenie własnych możliwości fizycznych oraz odporności psychicznej.

Na początku możemy zauważyć w tzw. fazie ostrzegawczej wypalenia zawodowego, że odczuwamy:
–  brak cierpliwości, irytację które coraz trudniej ukryć podczas kontaktów z podopiecznym,
– zmniejszoną zdolność odczuwania emocji i przygnębienie, mogące prowadzić do depresji (drażliwość, zmienność nastroju, przygnębienie, płaczliwość, niepokój.
– trudności z koncentracją),
– bezsenność.
Te fazę często można pomylić ze zwykłym przemęczeniem, dlatego zwykle bywa ona bagatelizowana.

Wypalenie zawodowe ma różne stadia . Zaczyna się zazwyczaj od wyczerpania emocjonalnego, który towarzyszy ciągłe zmęczenie fizyczne i trudności w regeneracji sił.
Kolejnym, bardziej pogłębionym stadium, jest spadek zaangażowania w wykonywana pracę, potrzeba częstych zmian podopiecznych, niechętny stosunek do obowiązków, a nawet cynizm. W tej fazie istnieje ryzyko, że potrzeby podopiecznego zostaną zepchnięte na bok. Mogą się także pojawić pretensje do osób trzecich, na przykład lekarzy albo członków rodziny czy rodziców. Na tym etapie potrzeba jest pomoc specjalistyczna i wsparcie, w przeciwnym razie stan będzie się pogłębiał. W konsekwencji doprowadzi do skrajnego wyczerpania.

W ostatnim stadium wypalenia zawodowego opiekun zaczyna negatywnie oceniać swoje kompetencje, traci kontrolę nad wykonywanymi obowiązkami. U opiekuna zaczyna pojawiać się negatywny obraz podopiecznego, siebie samego oraz własnej życiowej sytuacji. To ostatnie stadium jest szczególnie niebezpieczne, dlatego tak ważne jest podjęcie działań wcześnie zanim jeszcze pojawią się pierwsze symptomy wypalenia. W wyniku długotrwałego stresu może dojść do pojawienia się innych objawów – obniżenia odporności, chorób sercowo – naczyniowych, układu oddechowego, mogą zaistnieć problemy trawienne, a nawet zaburzenia odżywiania. Na tym etapie organizm jest już bardzo wyczerpany fizycznie i psychicznie, bezsenność jest nasilona, występują bóle i zawroty głowy, bóle kostno-stawowe i kręgosłupa.

Mogą pojawić się także objawy somatyczne, w tym zaburzenia snu, drętwienie kończyn, ból głowy, pleców, problemy z ciśnieniem.

W relacjach z podopiecznym  możesz zauważać:
– irytację, drażliwość,
– utratę akceptacji, brak zrozumienia i empatii,
– poczucie niedocenienia, nie szanowanie za włożony wkład i staranność,
– bezduszność, traktowanie bezosobowe, przedmiotowe.

Jak zapobiegać wypaleniu zawodowemu w pracy opiekuna ?

Co możesz zrobić jeśli podejrzewasz u siebie lub u osoby najbliższej wypalenie zawodowe:

1. Zwolnij tempo !
2. Zastanów się jak wypoczywasz, regenerujesz siły psychiczne – co sprawia Ci przyjemność i pozwala odpocząć. Odpoczywaj tak często, jak tylko możesz.
3. Wykorzystaj dobrze czas, kiedy podopieczny jest z rodziną, śpi lub zajmuje się sobą, zabawą. Pozwól sobie na minutę nic nie robienia.
4. Staraj się równoważyć czas poświęcony na pracę, czas dla siebie.
5. Jedź zdrowo i regularnie, od takiej zróżnicowanej diety naprawdę dużo zależy.
6. O swoich objawach i samopoczuciu porozmawiał z kimś bliskim, komu ufasz, kto może Cię zrozumieć.
7. Daj sobie prawo do słabości, pozwól sobie chcieć, a nie musieć.
8. Pomyśl o tym, czy nie angażujesz się zbyt mocno. Pomocny jest optymalny stopień zaangażowania, za dużo lub za mało, może szkodzić Tobie lub innym.
9. Pamiętaj, że zawsze „masz wyjście”; możesz poszukać pomocy u przyjaciół, koordynatorów, w grupie wsparcia, u specjalistów.
10. Czasem wystarczy solidny wypoczynek, ale bywa, że potrzeba dłuższej terapii lub zmiany pracy.
11. Szukaj sensu swojego życia poza pracą.
12. Szukaj satysfakcji w swojej pracy. To co robisz, jest ważne.
13. Pamiętaj, że praca nie jest życiem, tylko jego częścią.
14. Podnoś swoje kompetencje i umiejętności. Im więcej wiesz, tym lepiej sobie radzisz.

W początkowej fazie opiekun może dać sobie rade sam, należy mieć jednak świadomość, że wraz z jego zaawansowaniem, coraz bardziej potrzebna będzie pomoc specjalistyczna – psychologa,  psychoterapeuty, psychiatry. Im wcześniej zacznie się leczenie tym szybciej będzie można, w sposób satysfakcjonujący, uporać się z negatywnymi skutkami zjawiska.

Niestety rzeczywistość nie zawsze jest nam przychylna, więc kiedy wypalenie już się pojawiło, warto zadać sobie pytanie czy na pewno jest to praca, którą nadal chcemy wykonywać. Czasem bowiem lepiej jest poszukać innej, potencjalnie bardziej satysfakcjonującej drogi zawodowej niż zmuszać do czegoś, do czego czujemy wyraźną niechęć. Nigdy nie należy ze świadomością odniesienia porażki, wpędzać się w poczucie winy, że nie sprostaliśmy zadaniu. Dobrze jest wyrobić w sobie przekonanie, że jest to praca bardzo wymagająca i ogromnie odpowiedzialna, do której powinno się mieć szczególne predyspozycje oraz ogromną odporność psychiczną. Mimo wszystko to rozwiązanie, powinno być ostatecznością, bo czasem wystarczy zmiana miejsca pracy, rezygnacja z opieki nad jednym podopiecznym na rzecz innego. Ponadto stały rozwój, zwiększenie kompetencji, zmiana stanowiska – skutecznie pomagają walczyć z wypaleniem. Z kolei rutyna i monotonia są wrogiem zadowolenia i spełnienia się w pracy.

TEST „Wypalenia się” oparty na koncepcji     Christiny Masloch

---

Jeżeli potrzebujesz odpowiedniego opiekuna stwórz konto na naszym portalu i szukaj bez żadnych ograniczeń.
https://opiekun-pomocnadlon.pl/panel/register

---