fbpx 3374857375976349
Zaznacz stronę

Choroba Parkinsona to proces zwyrodnieniowy układu nerwowego najczęściej dotyka ludzi po 60 roku życia. Choroba najczęściej kojarzy się z drżeniem rąk, ale to tylko jeden z objawów. 

Średnia długość życia osób ze stwierdzoną chorobą Parkinsona w ostatnich dekadach znacznie się wydłuża i wynosi obecnie około 20 lat. Pierwsze lata po zdiagnozowaniu nazywa się często „miesiącem miodowym”, gdyż mimo świadomości choroby, człowiek jest wtedy w stanie normalnie funkcjonować, pod warunkiem, że się leczy.

Schorzenie mocno różni się od choroby Alzheimera, z która bywa mylona. W przypadku chorych na Alzheimera komórki mózgu uszkodzone są przez odkładające się białka i swoiste złogi, powstające w komórkach mózgu. U osób cierpiących na Parkinsona komórki mózgowe ulegają zniszczeniu oraz rozpadowi. 

Przyczyny choroby Parkinsona

Choroba Parkinsona to zaburzenie dotyczące układu nerwowego. Zaburzeniom ulegają funkcje mózgu oraz funkcje rdzenia kręgowego osoby chorej. Wszelkie objawy jej towarzyszące są wynikiem zaniku komórek nerwowych (neuronów) w mózgu. Sytuacja ta prowadzi do zmniejszenia ilości dopaminy – jednego z neuroprzekaźników odpowiadającego m.in. za uczenie się, pamięć, koncentrację, sen, czuwanie, koordynację ruchów czy procesy emocjonalne.

Przyczyna póki co nie jest znana. Jest to bardzo często występująca choroba zwyrodnieniowa, która ujawnia się zazwyczaj po 50-60 roku życia, ale mogą zachorować także osoby młodsze. Wraz z wiekiem ryzyko zachorowania zwiększa się i wynosi 1.5%, a sama choroba obecnie jest uważana za nieuleczalną. 

Objawy choroby Parkinsona

Z początku choroba daje mało charakterystyczne objawy, takie jak:

  • zaparcia
  • zaburzenia snu
  • zaburzenia nastroju
  • osłabienie lub utrata węchu
  • depresja

Oczywiście wymienione wyżej objawy, mogą tez nie mieć żadnego związku z tą chorobą – mogą wynikać z zupełnie innych przyczyn.

Chorzy na Parkinsona rzadko mrugają, mają pochyloną sylwetkę, a ich twarz nie wyraża emocji (wynika to z drżenia i zwiększonego napięcia mięśniowego). Choroba Parkinsona od wielu lat jest przedmiotem badań, jednak przyczyny obumierania komórek nerwowych wciąż nie są znane.

Warto wspomnieć, że inne objawy – pozaruchowe – choroby Parkinsona, takie jak np. częste oddawanie moczu (w dzień i w noc), hipotonia ortostatyczna (spadki ciśnienia krwi przy wstawaniu) zespół niespokojnych nóg, senność w ciągu dnia czy tzw. podwójne widzenie.
W zaawansowanej fazie rozwoju choroba zazwyczaj pojawiają się także różnego rodzaju zaburzenia psychiczne, takie jak depresja, lęk, apatia, zaburzenia pamięci (otępienie), a nawet zaburzenia psychotyczne (omamy i urojenia).

Osoby chore na chorobę Parkinsona wraz z postępowaniem choroby mają coraz większe trudności z codziennymi sytuacjami, jak ubieranie się, spożywanie posiłków, a później nawet wstawania z łóżka czy krzesła. Opiekunowie powinni być świadomi tego, że chory z czasem  będzie potrzebował więcej zaangażowania z ich strony. Niezbędna będzie pomoc w codziennej higienie. Należy by przygotowanym na to, że każdy mały ruch, jak wstanie z łóżka, będzie poprzedzony prośbą o pomoc. Niezbędne okaże się również wsparcie podczas spożywania posiłków.

Bezsenność to częsty problem pojawiający się u chorych osób. W tym przypadku należy wyeliminować czynniki wpływające na zakłócenia podczas snu. Zaleca się dbać o odpowiednią pozycję chorego do snu, jak również o środowisko, w jakim chory śpi. Należy zapewnić odpowiednią temperaturę otoczenia i przygaszone światło.

Leczenie choroby Parkinsona

Parkinson jest chorobą trudną do wykrycia (bardzo często rozwija się niezauważona przez 10-15 lat). Diagnoza choroby Parkinsona jest często wstrząsem dla chorego i jego rodziny. Pacjenci i ich bliscy boją się niedołęstwa, do którego prowadzi choroba. Niezwykle ważna w liczeniu tego schorzenia jest nie tylko farmakologia, która jedynie spowalnia rozwój choroby, ale także prawidłowa opieka nad chorym ze strony rodziny czy opiekuna.

 Zdiagnozowanie choroby Parkinsona nie jest łatwe, ponieważ towarzyszące jej objawy mogą występować też przy innych schorzeniach. Niestety, nie istnieje żaden test potwierdzający diagnozę – chorobę Parkinsona rozpoznaje się po objawach klinicznych. W tym celu wykonuje się badanie obrazowe głowy, które pozwoli wykluczyć inne schorzenia. Leczenie Parkinsona powinno rozpocząć się od razu po jego zdiagnozowaniu

Eksperci podkreślają, że jest to choroba prawdziwie „multidyscyplinarna”, gdyż jej leczenie powinno być kompleksowe, prowadzone przez zespół terapeutyczny: neurolog, neurochirurg, psychiatra, psycholog, lekarz rehabilitacji, fizjoterapeuta, logopeda, radiolog i dietetyk.

Zajęcia dla chorych na Parkinsona

Choremu należy także organizować różne zajęcia, w tym zręcznościowe i logiczne. Mogą to być zajęcia domowe, czyli np. porządki oraz zakupy, gry, wspólne czytanie czy oglądanie programów telewizyjnych, a także słuchanie muzyki, która kojąco wpływa na wiele chorych. Bardzo ważne jest to, by nie wyręczać chorego we wszystkich domowych obowiązkach – jeśli wykonuje je bez problemów i z ochotą, to nie powinno mu się tego zabraniać. Poza tym dzięki temu, że coś robi, czuje się potrzebny i bardziej samodzielny. Wszelkie aktywności domowe to także ćwiczenia fizyczne. Oprócz ćwiczeń fizycznych należy wykonać z chorym ćwiczenia pamięci, która są pomocne w amnezji dotykającej chorego. Chory zapomina imiona, nazwy przedmiotów i inne rzeczy, dlatego warto jak najczęściej przywoływać wspomnienia. Pomocne mogą być także gry logiczne takie jak szachy oraz obsługa komputera. Ćwiczenia powinny być dostosowane do potrzeb chorego, od jego nastawienia psychicznego oraz siły fizycznej

Istotne jest również ćwiczenie mowy, gdyż z czasem staje się ona mniej zrozumiała. a nawet bełkotliwa. Dobrym sposobem jest czytanie i opowiadanie choremu oraz wspólne powtarzanie wyrazów, a także zwykła rozmowa. 

Żywienie osób chorych na Parkinsona

Ryzyko niedożywienia podczas choroby Parkinsona jest na tyle wysoka, że należy zadbać o jej odpowiednią jakość oraz kaloryczność. W tym wypadku należy zastosować się do zaleceń lekarza. Najczęściej w diecie chorego obniża się podaż białka, ale jednocześnie podnosi się kaloryczność posiłków. Głównie ze względu na drżenie kończyn, które sprawia, że zapotrzebowanie na kalorie u seniora rośnie. W związku z tym kaloryczność diety chorego na Parkinsona powinna wahać się dziennie od 30 do 35 kcal na kilogram masy ciała.

Z powodu występujących problemów z jedzeniem seniora, musisz również zadbać o odpowiednią konsystencje posiłków. Muszą być zarówno lekkostrawne (senior może mieć problemy z zaparciami), jak i łatwe do przełknięcia. Z uwagi na problemy gastryczne dieta powinna być również bogata w błonnik oraz witaminy z grupy B.

Chorzy często tracą apetyt i chęć do jedzenia. Bywa, że złe samopoczucie, a także uczucie wstydu są powodem tego, że chorzy nie mają ochoty na przygotowywanie posiłków.

Dom chorego na Parkinsona

Pojawienie się w domu osoby z Parkinsonem prędzej czy później będzie wymagała wprowadzenia pewnych udogodnień, które ułatwią choremu codzienne funkcjonowanie. Warto zadbać o to, aby brodzik czy wanna była stosunkowo niska. Zbyt wysokie mogą okazać się barierą , których chory nie będzie mógł pokonać. Dodatkowo warto zamontować specjalne uchwyty. Pacjent będzie mógł się ich przytrzymać, dzięki czemu łatwiej utrzyma równowagę.

Wszystkie przedmioty z których korzysta chory były dla niego łatwo dostępne i zawsze były na swoim miejscu. Dodatkowo wszystkie pomieszczenia powinny być dobrze oświetlone.
Wart usunąć wszystkie przeszkody, które mogą znacząco utrudnić poruszanie się po mieszkaniu. Z mieszkania powinny zniknąć także wszystkie śliskie chodniczi, na których łatwo się poślizgnąć. Najlepiej zastąpić je antypoślizgowymi matami, które zapewniają większą stabilność.

Należy unikają także wsuwanego i śliskiego obuwia np. klapki czy śliskich skarpetek np. wełnianych. Ważne jest by obuwie miało podgumowany spód i było płaskie. Co ważne by chory w każdej chwili mógł je założyć i samodzielnie zdjąć.

Problemy opieki nad chorym z chorobą Parkinsona

Choroba Parkinsona dotyka wszystkie osoby, które znajdują się blisko chorego. Bardzo często rodzina nie radzi sobie bez dodatkowego wsparcia. Zdarza się, że zapada decyzja o umieszczeniu osoby najbliższej w domu opieki, gdzie możliwe jest uzyskanie pomocy wykwalifikowanych opiekunów. Opieka nad osobą chora wymaga oddania, cierpliwości, wyrozumiałości oraz spokoju. Często wśród członków rodzin osób cierpiących na chorobę Parkinsona pojawia się często frustracja, poczucie osamotnienia, potrzeby wyjścia z domu, odpoczynku. Zdarza się sytuacja, że bliscy sami wymagają kontaktu z psychologiem, psychoterapeutą.

Choroba Parkinsona, a parkinsonizm

To wcale nie jest to samo. Zespół typowych objawów, występujących w chorobie Parkinsona, czyli tzw. zespół parkinsonowski albo inaczej parkinsonizm, może być też efektem wielu innych problemów zdrowotnych np. zatrucia tlenkiem węgla lub toksycznymi chemikaliami, niektórych nowotworów mózgu, niedoczynności tarczycy, zaawansowanej miażdżycy tętnic, choroby Alzheimera, urazu głowy, a nawet silnego stresu. Może to być skutkiem ubocznym działania niektórych leków.

Garść praktycznych porad i wskazówek, dotyczących różnych aspektów życia z chorobą Parkinsona

  1. nie rezygnuj z pracy – choroba Parkinsona może być dzisiaj leczona skutecznie przez wiele lat
  2. prowadzenie samochodu nie jest zabronione, o ile nie występują napady senności i nie ma otępienia
  3. nie ma specjalnej diety dla choroby Parkinsona – najlepiej jeść wiele małych posiłków
  4. pij kawę – ma bowiem działanie ochronne
  5. u kobiet z chorobą Parkinsona istnieje zwiększone ryzyko osteoporozy, powinny więc badać regularnie gęstość mineralną kości
  6. „oszczędzaj” swojego opiekuna/partnera, bo dla niego Twoja choroba jest znacznym obciążeniem
  7. unikaj sytuacji stresowych, a także niskim temperatury, bo potęguje ona drżenie
  8. aby zmniejszyć drżenie ręki przy wykonywaniu czynności manualnych, należy przycisnąć łokieć do tułowia
  9. możesz ograniczyć ryzyko upadków na dworze m.in. poprzez noszenie wygodnego, mocno umocowanego obuwia, na niskim obcasie
  10. ciepła kąpiel przed snem spowoduje rozluźnienie mięśni i zmniejszenie bólu, ułatwiając zaśnięcie
  11. unikaj ubrać zapinanych z tyłu
  12. stosuj gumowe podkładki pod talerze, aby zapobiegać ich ślizganiu się na stole
  13. spożywaj pokarmy nie wymagające krojenia
  14. w celu przezwyciężenia porannego bezruchu zażywaj leki przed wstaniem z łóżka, miej przy łóżku przygotowany lek i wodę do popicia.