Najczęściej z nałogiem kojarzą nam się narkotyki, tytoń i alkohol. Do nałogu prowadzą nie tylko substancje, ale również zachowania i elementy naszego codziennego otoczenia. Od kilkunastu lat coraz powszechniejsze staje się uzależnienie od zakupów, hazardu, pracy czy jedzenia. W ostatnich latach jest także coraz więcej przypadków uzależnienia od Internetu, telefonu czy gier komputerowych.
Uzależnienie to choroba odśrodkowego układu nerwowego dotycząca zaburzeń fizjologicznych, behawioralnych i poznawczych, wśród których przyjmowanie substancji lub grupy substancji dominuje nad innymi zachowaniami, które miały poprzednio wartość.
Na kliniczny obraz tej choroby składa się wiele objawów:
– Silne pragnienie przyjęcia, doznania lub poczucia przymusu jej stosowani;
– Trudności lub brak kontroli nad zachowaniem związanym z przyjmowaniem substancji uzależniającej;
– Fizjologiczne objawy odstawienia – zespoły abstynencyjne;
– Wystąpienie zmian tolerancyjnych;
– Zaniechanie/zaniedbywanie alternatywnych źródeł przyjemności;
– Przyjmowanie substancji pomimo wiedzy o jej szkodliwości.
Aby lekarz zdiagnozował wystąpienie uzależnienia, muszą pojawić się co najmniej trzy z sześciu powyżej wymienionych objawów w okresie ostatniego roku.
Nałogi można podzielić na oddziałująca fizycznie i psychicznie. Nałogi fizyczne to nałogi, które wywierają negatywne skutki w naszym ciele i których zwalczanie wiąże się z zespołem odstawienia i detoksykacją (odtruciem). Do takich nałogów należy m.in. uzależnienie od papierosów, alkoholu i wszelkich narkotyków. Należy zaznaczyć jednak, że uzależniamy się najpierw psychicznie, a następnie fizycznie.
Obecność nałogów psychicznych często trudno stwierdzić. Na ogół jedynie osoba, która cierpi na ten nałóg można przyznać, że istnieje taki problem. Skutków zewnętrznych nie będzie widać, nie wystąpi również zespół odstawienia. Niestety przyznanie się będzie dla takiej osoby zazwyczaj bardzo trudne i ona sama zobaczy skalę problemu, dopiero gdy będzie on już w bardzo zaawansowanej fazie. To te nałogi stały się w ostatnich czasach częstsze – należą do nich pracoholizm, zakupoholizm, uzależnienie od jedzenia, uzależnienie od Internetu, telefonu, pornografii.
Osoby uzależniony stanowią zróżnicowana grupę, zarówno pod względem zachowań, jak i właściwości psychicznych. Liczne badania wskazują, że choć występują u nich podobne objawy uzależnienia, znacząco różnią się oni m.in. cechami osobowości czy zasobami osobistymi, którymi dysponują. Mają także różny status społeczny, ekonomiczny i żyją w różnych grupach społecznych. Zarówno osobiste, społeczne czy kulturowe uwarunkowania sprawiają, że walka z uzależnieniem jest trudna.
Na liście współczesnych uzależnień, które skutecznie psują nam relacje międzyludzkie, a czasem dominują nad całym życiem, zaliczymy:
Smartfon – liczne aplikacje z jednej strony ułatwiają nam życie, z drugiej uzależniają nas od gadżetu. To prawdopodobnie się nie zmieni, jednak zawsze można ograniczyć korzystanie ze smartfonu.
Kawa – kofeina to narkotyk, od którego łatwo się uzależnić. Badania wykazują, że aby pozbyć się nałogu, wystarczy powstrzymać się od picia kawy przez ok 8-10 dni. Bezpieczna dawka to 1-3 filiżanki dziennie. Jeśli jej nie przekraczasz, twój nałóg jest bezpieczny.
Czekolada i inne słodycze – uzależniają bardzo szybko. Raz na jakiś czas każdy może pozwolić sobie na słodycze, jednak codzienne sięganie po pełne cukru przekąski, może poważnie wpłynąć na nasze zdrowie.
Zakupy – nie powinniśmy robić zakupów zbyt często, aby nie utracić kontroli nad tą strefą życia.
Hazard – loteria, maszyny, poker – wszystko to uszczęśliwia osobę uzależnioną, na kilka minut. W większości przypadków hazard rujnuje zarówno sytuację finansową jak i życie rodzinne.
Operacje plastyczne – uzależniają się od nich nie tylko celebryci. Nałóg może być związany z tzw. dysmorfobią. Jest to lęk przed brzydotą , przekonaniem o wadliwiej budowie ciała. Często negatywne postrzeganie wad jest wyolbrzymione. Niestety, osoby zbyt często udają się pod skalpel, nie prezentują się zbyt atrakcyjnie.
Opalanie – przebywanie na słońcu lub w solarium za długo, czyni ogromną szkodę skórze.
Ćwiczenia – często trening okazuje się pomocnym środkiem w walce z innymi nałogami. Jednak same ćwiczenia także mogą uzależniać. Dzieje się tak gdy nie możemy powiedzieć sobie „stop”.
Social media – wśród użytkowników portalu społecznościowych około 10% to osoby od nich uzależnione. Sprawdzanie postów, czatowanie, dzielenie się z innymi zdjęciami i relacjami z życiowych wydarzeń może silnie uzależnić i sprawić, że wciąż chcemy spędzać na portalu więcej czasu.
Wśród czynników, które ułatwiają radzenie sobie z nałogiem, na pewno należy podkreślić zasoby osobiste, przekonania, ale również wsparcie bliskich i dalszego otoczenia, dostępność do równych form terapii.
W początkowym etapie zrywania z nałogiem potrzebny jest rodzaj gotowości do zmiany, który zmienia się w czasie i zależy od czynników sytuacyjnych. Początkowo osoby uzależnione nie mają motywacji do zmiany i nie dostrzegają problemu. W kolejnej fazie, wg specjalistów, kiedy osoba jest konfrontowana z problemem i jego konsekwencjami, zastanawia się nad zmianą, jednak nie podejmuje jeszcze żadnych kroków. W tej fazie jakby już chce i jeszcze nie chce zmiany, żeby podjąć aktywność i zmianę tę wprowadzić, a następnie utrzymać. Proces zmiany, wyrwania się z nałogu rzadko przebiega w taki prosty sposób i motywacja osoby uzależnionej zmienia się w trakcie trwania terapii. Stąd konsekwencja i stanowczość mogą go znacznie wspierać. Siłę woli można traktować jako świadomą i celową decyzję o tym, żeby powstrzymać się od natychmiastowego zaspokojenia chęci kontynuowania nałogu.
„Rozstanie” z nałogiem jest procesem, który można podzielić na 5 etapów:
FAZA PREKONTEMPLACYJNA – kiedy nie myśli się o zmianie tak naprawdę;
FAZA KONTEMPLACYJNA – dostrzeganie problemu lub gotowości do podjęcia konfrontacji z nałogiem;
FAZA PRZYGOTOWANIA – jest to faza przygotowania do zmian, poszukiwanie rozwiązań, pomocy, chęć wprowadzenia zmian;
FAZA AKTYWNOŚCI – jest to etap zmiany zachowania, który jest szczególnie trudny. Osoba testuje nowe zachowania i doświadcza ich konsekwencji. Jeśli zmiana ta jest mniej satysfakcjonująca i wymaga więcej zaangażowania niż osoba uzależniona zakłada, może to utrudniać utrzymanie zmiany;
FAZA UTRZYMANIA – jest to faza utrzymania wszystkich zmian.
Kiedy należy zgłosić się do specjalisty? Kiedy sami lub ktoś z naszego otoczenia zauważy, że poświęcamy czemuś za dużo czasu, zaniedbujemy inne aktywności, obowiązki, kiedy zmienia się nasze samopoczucie. Pojawia się drażliwość, częste zmiany nastroju zwłaszcza pod wpływem jakieś aktywności lub kiedy nie możemy jej realizować, kiedy nie potrafimy cieszyć się z aktywności, które sprawiały nam przyjemność, a odprężenie, ulgę daje nam jeden rodzaj aktywności. Gdy w sytuacji trudnej uciekamy się do stałego i ograniczonego repertuaru zachowań.
W niektórych modelach terapii zakłada się, że celem jest absolutna abstynencja, że każde użycie substancji jest niedozwolone. Inne modele terapii (poznawczo-behawioralnej) twierdzą, że celem może być zmniejszenie częstotliwości lub ilości zażywanych substancji. Określenie konkretnego czasu, kiedy można stwierdzić „wyzdrowienie” nie jest możliwa, łącznie z założeniem, że uzależnionym jest się do końca życia. Wprowadzenie zmian w zachowaniu związanym z nałogiem jest ciągłym procesem, w którym należy uwzględnić wieloczynnikowe uwarunkowania.
Jeżeli potrzebujesz odpowiedniego opiekuna stwórz konto na naszym portalu i szukaj bez żadnych ograniczeń.
https://opiekun-pomocnadlon.pl/panel/register
Najnowsze komentarze